انرژی: ارزان یا بی خطر؟

روز سه شنبه 20 فروردین (که چند سالی است در تقویم روز ملی فناوری هسته ای نامگذاری شده) زلزله‌ای بوشهر را لرزاند. خسارت اندک بود اما نزدیکی زلزله به نیروگاه اتمی بوشهر باعث نگرانی و نشست فوق‌العاده کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس شد. این اظهار نگرانی با بی‌اعتنایی رسانه‌های داخلی روبرو شد و با تعابیری چون بهانه‌جویی اعراب و عقده‌گشایی مورد تمسخر قرار گرفت. استثنائا این بار با این نگرانی‌ها موافقم. رعایت ایمنی در استفاده از انرژی هسته‌ای اصل اول این حوزه است چون هر حادثه‌ای تلفات انسانی وحشتناک و آلودگی محیط زیستی جبران ناپذیری همراه دارد و بر اساس چه معیاری قرار است خیال همسایگان راحت باشد؟ ایران عضو معاهده حفاظت و امینی هسته‌ای نیست و نظارت بر رعایت استانداردهای ایمنی بر عهده سازمان انرژی اتمی است، یعنی پیمانکار و ناظر هر دو عضو یک سازمان هستند و چه کسی ضمانت می‌کند در زد و بندهای سازمانی و روحیه مسامحه کار ایرانی همه احتیاط‌ها انجام شود؟ آن هم وقتی مجری بعضی پروژه‌ها سپاه پاسداران است و غیرنظامیان را حتی راه هم نمی‌دهند چه برسد به پذیرش دستورات ایمن سازی.
از حادثه چرنوبیل سی سال نگذشته و نشت مواد رادیواکتیو در نیروگاه فوکوشیما ژاپن، بار دیگر اهمیت مضاعف بودن استانداردهای ایمنی در استفاده از انرژی هسته‌ای را مطرح کرده. در بیست سال اخیر در هیچ کشور توسعه یافته نیروگاه جدیدی ساخته نشده و نیروگاه‌های موجود در برنامه بلندمدت در حال خارج شدن از مدار هستند. به عنوان مثال آلمان روی ساخت نیروگاه‌های جدید خورشیدی برنامه‌ریزی می‌کند. هر جور حساب کنیم سرمایه‌گذاری روی ساخت کارخانه تولید سلول های خورشیدی و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی در کشور آفتاب‌گیر ما معقول‌تر از ساخت نیروگاه اتمی است که هم انرژی کمتری تولید می کند، هم باعث تحریم‌ها و میلیاردها تومن خسارت اقتصادی شده و هم ایمن نیست. اگر آقایون واقعا دنبال سلاح هسته‌ای نیستند چرا کوتاه نمی‌آیند؟